Przejdź do zawartości

Franciszek Paszkowski (generał)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Franciszek Paszkowski
generał brygady
Data i miejsce urodzenia

12 października 1778
Brody na Podolu

Data i miejsce śmierci

10 marca 1856
Kraków

Przebieg służby
Lata służby

17971815

Siły zbrojne

Legiony Polskie we Włoszech
Armia Księstwa Warszawskiego
Wojsko Polskie

Główne wojny i bitwy

wojny napoleońskie

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Order Wojskowy św. Henryka (Saksonia)
Grobowiec gen. Franciszka Paszkowskiego na krakowskim cmentarzu Rakowickim

Franciszek Maksymilian Paszkowski (ur. 12 października 1778 w Brodach na Podolu, zm. 10 marca 1856 w Krakowie) – generał brygady Armii Księstwa Warszawskiego[1], odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari[2].

Z wyróżnieniem ukończył studia na wydziale filozoficznym uniwersytetu we Lwowie. Uczestnik kompanii legionów w latach 1797–1801, wojen napoleońskich w latach 1804–1813 oraz powstania listopadowego. Przyjaciel, spadkobierca i twórca biografii Tadeusza Kościuszki. Działacz dobroczynny i oświatowy, członek Towarzystwa Naukowego Krakowskiego.

Służba wojskowa

[edytuj | edytuj kod]

W maju 1797 roku wyemigrował do Włoch, gdzie wstąpił do Legionów Polskich. Początkowo mianowany sierżantem III batalionu 2 legii, szybko awansował i we wrześniu 1798 roku uzyskał stopień kpt. adiutanta majora. Udzielał się w działalności oświatowej i miał swój wkład w redagowaniu i rozprowadzaniu „Dekady Legionowej” (zwanej także Dekadą).

W czasie wojny z II koalicją antyfrancuską we wrześniu 1800 roku otrzymał przydział na kapitana w Legii Włoskiej. W 1801 roku poznał Tadeusza Kościuszkę i następne trzy lata spędził u jego boku, zbierając materiały do biografii. W latach 1804–1805 przebywał w obozie warownych Châlons-sur-Marne. Wobec groźby wojny z Austrią powołano go do rezerwy kawalerii marszałka Joachima Murata. W czasie wojny z III koalicją antyfrancuską odznaczył się w bitwie pod Austerlitz.

W 1806 roku, razem z marszałkiem Muratem, przybył do Warszawy. Książę Józef Poniatowski przeniósł go do swojej Legii, do I batalionu 3 p.p. w randze podpułkownika. Szybko awansował, osiągając w grudniu 1807 roku stopień pułkownika i szefa sztabu Legii. W marcu 1807 roku, dzięki rekomendacji Poniatowskiego, Paszkowski został jednym z fligeladiutantów księcia warszawskiego Fryderyka Augusta. W maju 1812 r. awansował na generała brygady. W czasie kompanii rosyjskiej w 1812 roku dowodził 2 brygadą 16 Dywizji Piechoty gen. Józefa Zajączka. Brał udział w bitwie pod Smoleńskiem, Borodino i Czirikowem. Następnie przejął po gen. Józefie Zajączku dowództwo 16 Dywizji. W grudniu 1812 roku ciężko chory znalazł się w Warszawie i ze względu na zły stan zdrowia musiał wycofać się z aktywnego życia politycznego. Po rekonwalescencji otrzymuje rozkaz o przejęciu komendy zakładu VIII korpusu. Po kapitulacji Drezna dostał się do niewoli austriackiej i przebywał w węgierskim mieście Zalaegerszeg.

Po traktacie paryskim powrócił do kraju w 1814 roku. Został sekretarzem Komitetu Wojskowego, utworzonego w tym samym roku. W styczniu 1815 roku zrezygnował z funkcji sekretarza, a wkrótce potem skreślony ze stanu służby armii Królestwa Polskiego.

Po odejściu ze służby wojskowej wyjechał za granicę, odwiedzając Kościuszkę oraz Fryderyka Augusta. Następnie osiedlił się w Rzeczypospolitej Krakowskiej, obejmując w 1820 roku w wieczystą dzierżawę wieś Tonie. Po śmierci Kościuszki otrzymał spadek, a po sprowadzeniu zwłok do Krakowa zajmował się organizacją uroczystości pogrzebowych. Był jednym z inicjatorów usypania Kopca Kościuszki w Krakowie i przewodniczącym komitetu jego budowy.

Zmarł w Krakowie 10 marca 1856 roku i został pochowany na cmentarzu Rakowickim, w grobowcu rodzinnym, w pasie 11[3]. Już po jego śmierci ukazały się jego prace: „Dzieje Tadeusza Kościuszki pierwszego Naczelnika Polaków” oraz „Książę Józef Poniatowski”. W 1926 roku wszystkie pamiątki po Tadeuszu Kościuszce otrzymało Muzeum Narodowe w Krakowie.

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Henryk P. Kosk, Generalicja polska t. II Pruszków 2001, s. 75.
  2. Xięga Pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830; zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku krzyżem wojskowym „Virtuti Militarii” ozdobionych, Lwów 1881, s. 47.
  3. Karolina Grodziska-Ożóg: Cmentarz Rakowicki w Krakowie (1803-1939). Wyd. II. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987, s. 131. ISBN 83-08-01428-3.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Pachoński J.: Generał Franciszek Paszkowski 1778-1856. Warszawa, Wydawnictwo MON, 1982,

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]